De uitdaging van machineveiligheid in de infrastructuur

Binnen haar focusgebied veiligheid levert INNOCY diensten die de gehele levenscyclus van kunstwerken bestrijken, waaronder dus ook het topic machineveiligheid. 

Machineverordening

De overgangstermijn tussen de Machinerichtlijn en -verordening eindigt op 14 januari 2027 waarna alle Europese lidstaten zich aan de Machineverordening dienen te conformeren. “De Machinerichtlijn is verouderd”, zegt Ashutosh Joerawan, adviseur Veiligheid bij INNOCY. “Met de Machineverordening wordt het dwingender, duidelijker en meer toekomstgericht waardoor aspecten als digitalisering, AI, cybersecurity en IoT ook ondervangen zijn. De ‘grijze gebieden’ om de verordening wel of niet toe te passen worden weggewerkt. We merken in het werkveld nu best wel wat interpretatieverschillen op eisen uit de Machinerichtlijn. Die ruimte biedt de Machineverordening straks niet meer.”

Focusgebied veiligheid

Het thema veiligheid is een belangrijk focusgebied voor INNOCY, en varieert van arbeidsveiligheid, integrale veiligheid en machineveiligheid tot tunnelveiligheid, waterveiligheid, omgevingsveiligheid en zelfs spoorse veiligheid bij ProRail. “We bewaken het proces, zowel aan opdrachtgevers- als aan opdrachtnemerszijde”, legt Ashutosh uit. “In de infrastructuur is machineveiligheid een extra uitdagend specialisme, omdat meerdere vakdisciplines en leveranciers samen ‘de machine’ opleveren Zowel bij nieuwbouw als renovatie van een kunstwerk is het een samenspel van werktuigbouwkunde, civiele techniek, elektrotechniek, besturingstechniek, etc. Al die disciplines geven ook nog eens op hun eigen manier invulling aan het topic machineveiligheid. Dat moet allemaal vastgelegd worden en in één dossier terecht komen. En dat geldt ook voor een renovatieklus, waarbij je te maken hebt met verouderde installatiedelen, die mogelijk minder veilig zijn uitgevoerd. In de ‘nieuwe’ situatie zal je duidelijk de grenzen van de machine moeten vaststellen. Een kolk van de sluis is bijvoorbeeld geen machine, alleen het aandrijfwerk en de directe omgeving daarvan. Dat betekent dus dat je in zulke gevallen minder aspecten kan beschouwen als het gaat om machineveiligheid.”

3B-bouwblokken

Ashutosh is momenteel vanuit INNOCY bij Rijkswaterstaat actief als technisch manager en specialist machineveiligheid. Hij ziet toe op een juiste implementatie van de 3B-bouwblokken. “Elk kunstwerk moet bediend, bestuurd en bewaakt (3B) worden. Met de 3B-bouwblokken worden deze functies steeds op een uniforme wijze vervuld, zodat Rijkswaterstaat betere inzicht heeft in haar assets in het kader van veiligheid, betrouwbaarheid beschikbaarheid en onderhoudbaarheid. Mijn taak is om mee te werken aan de ontwikkeling van het 3B-systeem en te sturen op een oplossing die toepasbaar is voor het betreffende kunstwerk, daarnaast met inachtneming van de wensen vanuit de beheerder zal er altijd een stukje maatwerk mee ontwikkeld worden. Deze oplossingen worden altijd gespiegeld aan de wet- en regelgeving, dat laatste vooral op het gebied van machineveiligheid.”

Black box

Een 3B-bouwblok voldoet weliswaar niet aan de definitie van een machine, maar is wel een cruciaal onderdeel van een kunstwerk, benadrukt Ashutosh. “Je zou een bouwblok feitelijk ook moeten beschouwen als een machine, en ook als zodanig opleveren. Zodat een geheel dossier ontstaat met alle bewijslasten, risicobeoordelingen, tekeningenpakket, handleidingen, etc. Het bouwblok vormt op zijn beurt een ‘black box’ voor de GWW-aannemer waarop alle veldcomponenten en overige deelsystemen gekoppeld kunnen worden.”

Standaardisatie

Uniformiteit is volgens Ashutosh dan ook de belangrijkste reden dat Rijkswaterstaat met de bouwblokken is begonnen. “Er is een beeld van alle componenten en hoe alles werkt. Ze hebben veel beter zicht op het lifecyclemanagement en dus de beheer- en onderhoudskosten. Daarmee weten ze exact wanneer ze onderhoud moeten plegen aan het bouwblok. Het is een stukje standaardisatie van de markt waar machineveiligheid in meegaat, en waarin wij door het invullen van de functie van machineveiligheidskundige veel kunnen betekenen binnen een organisatie als Rijkswaterstaat, maar ook bij provincies en gemeenten. Vanuit INNOCY zitten wij zo diep in de markt aan zowel opdrachtgevers- als -nemerskant, dat we hier graag de voortrekkersrol pakken.”