Teveel projecten én te weinig focus? ‘Durf dan te kiezen’

5.0: technologie én mens

De focus in de productiewereld verschuift van pure automatisering naar een meer gebalanceerde benadering waarin de menselijke factor opnieuw wordt gewaardeerd. ‘Industrie 4.0 is primair technologiegedreven’, vertelt Leendert Mijnders, Manager Business Consultancy Industry bij ICT Group. ‘Het draait om data, connectiviteit en kunstmatige intelligentie. Industrie 5.0 voegt daar een maatschappelijk perspectief aan toe: duurzaamheid, menselijke samenwerking en flexibiliteit.’

Die verschuiving wordt gevoed door mondiale ontwikkelingen die verder reiken dan alleen de fabrieksvloer. Roel de Backer, directeur Industrie en Infra bij ICT Group, ziet een duidelijk patroon.

‘Globalisering is een belangrijke drijfveer geworden. Met AI kun je logistieke ketens beter afstemmen en productielocaties over de hele wereld effectiever vergelijken. Dit zijn vraagstukken die nu tot in de boardroom doordringen. Waar dit eerder puur op fabrieksniveau speelde, wil het topmanagement tegenwoordig begrijpen waarom verschillende locaties anders presteren.’

‘Bovendien denken we nu veel meer na over het onderliggende businessmodel en de waarde die medewerkers daaraan toevoegen’, zegt Mark van Lanen, Sales Director bij ICT Group. ‘Of een fabriek volledig autonoom moet opereren, hangt volledig af van de specifieke businesscase. Voor hightech nicheproducten zoals ASML die produceert, geldt een heel andere afweging dan voor massaproductie in een sterk concurrerende internationale markt.’

Industrial excellence

De kern van succesvolle implementaties ligt in wat Mijnders omschrijft als ‘industrial excellence’: het vermogen om technologische innovatie, bedrijfsprocessen én menselijke factoren in samenhang te optimaliseren. ‘Je kunt investeren in automatisering van een deelproces, maar soms is het verstandiger om eerst naar het grotere geheel te kijken.’

Het draait om een combinatie van strategisch inzicht en praktische implementatie. ‘We denken niet alleen mee over de toekomstbestendige fabriek’, vult De Backer aan. ‘We zorgen ook dat de dagelijkse operatie blijft draaien tijdens de transformatie. Dat vereist zowel helicopterview als detailkennis van oude én nieuwe systemen. Die aanpak zorgt ervoor dat investeringen niet alleen leiden tot technologische vernieuwing, maar ook tot tastbare verbeteringen in productiviteit, duurzaamheid en concurrentievermogen.’

De uitdaging van modernisering

Eén van de grootste uitdagingen voor de moderne industrie is de integratie van nieuwe technologie in een landschap van bestaande, vaak verouderde systemen. Dit vraagt om een pragmatische benadering, ziet Mijnders. 

‘Productiemachines hebben doorgaans een zeer lange afschrijvingstermijn, soms wel 40 jaar. Software daarentegen veroudert al vaak na ongeveer 5 jaar. De kunst is om flexibel in te spelen op marktveranderingen met machines die financieel nog lang niet zijn afgeschreven.’

De aanpak van ICT Group begint bij het creëren van inzicht in de huidige situatie. ‘We starten altijd met fundamentele vragen: waar staat dit bedrijf nu precies en hoe verdient het zijn geld?’, aldus Mijnders. ‘Op basis daarvan ontwikkelen we een strategisch masterplan: welke automatiseringsprojecten leveren de meeste waarde? Soms zijn de oplossingen verrassend eenvoudig, zoals een interactief dashboard dat inzichten biedt die voorheen volledig onzichtbaar bleven.’

Operators hebben beslissende stem

Technologie implementeren is één ding, zorgen dat mensen het omarmen is een compleet andere uitdaging. ‘Vroeger werden dit soort projecten bijna uitsluitend vanuit technisch perspectief benaderd’, zegt Mijnders. ‘Nu zien we dat de organisatiecultuur steeds vaker als doorslaggevende succesfactor wordt erkend.’

De invloed van operators op de werkvloer blijkt in de praktijk namelijk enorm. ‘Wanneer een operator aangeeft dat een nieuw systeem niet naar behoren functioneert, raakt iedereen onmiddellijk nerveus’, zegt Mijnders. ‘Businesscontinuïteit is absoluut cruciaal — en operators hebben daar een beslissende stem in. Aan de ene kant wil je projecten klein en behapbaar houden voor operators, maar tegelijk wil je zorgen dat elk deelproject past in de grotere puzzel van een datagedreven organisatie.’

Aansluiten bij de werkvloer

Maar hoe zorg je er nu voor dat die beslissende stem op de juiste manier betrokken wordt bij digitale transformatie? ‘Als organisatie moet je begrijpen waar de operator dagelijks tegenaan loopt én wat de board wil zien in KPI-dashboards’, zegt De Backer. ‘We kunnen een systeem nog zo mooi ontwerpen, maar als het niet aansluit op wat er écht gebeurt op de werkvloer, gaat het niet werken. Tegelijkertijd: als je alle afdelingen onbeperkt betrekt, worden systemen onnodig complex. Blijf schaven aan wat écht noodzakelijk is: veiligheid en productiviteit.’

Van Lanen herkent uit de praktijk dat operators vaak terugverlangen naar wat ze kennen. ‘De balans is lastig: de betrokkenheid van operators is enorm, maar ze opereren vaak vanuit angst voor verandering. We willen voorkomen dat we simpelweg een bestaand systeem nabouwen. Het is essentieel om uit te leggen waarom verandering nodig is én welk langetermijndoel we nastreven.’

Expertise effectiever inzetten

De integratie van AI in controlesystemen verandert hoe operators hun werk doen, vooral in complexe omgevingen. ‘Traditioneel moet een operator bijsturen op basis van wat diverse beeldschermen hem tonen’, zegt Mijnders. ‘Maar naarmate fabrieksprocessen complexer worden, wordt dit steeds uitdagender. De nieuwste controlesystemen integreren nu AI-assistenten waarmee operators gerichte vragen kunnen stellen: Welke sensoren vertonen afwijkingen? Wat is de impact hiervan? Welke actie is vereist? Dit maakt hun expertise veel effectiever inzetbaar.’

Data als fundament voor besluitvorming

Een belangrijke stap richting Industrie 5.0 is de democratisering van data, aldus Mijnders. ‘We zien nu een duidelijke verschuiving naar datazelfbediening: hoe kunnen we medewerkers op alle niveaus helpen om zelfstandig analyses uit te voeren en eigen dashboards te creëren? Het doel is niet alleen om data te verzamelen, maar om íedereen in de organisatie in staat te stellen er waarde uit te halen.’

‘We zijn steeds vaker bezig met de data-architectuur, want dat is de basis voor standaardisatie en veilige dataverwerking. De uitdaging ligt in hoe je die data presenteert en beschikbaar maakt via cloudservices, terwijl je tegelijkertijd zorgt voor goede governance. De wereld die tussen ruwe data en bruikbare inzichten zit, wordt steeds belangrijker. Het gaat er uiteindelijk om mensen een hamer te geven in plaats van telkens de timmerman te moeten bellen.’

Verbouwen met de winkel open

‘Fabrieken worden overspoeld door een lawine aan technologische mogelijkheden en keuzes’, voegt Mijnders toe. ‘Het risico is dat je mensen overbelast met te veel parallelle innovatieprojecten, waardoor je uiteindelijk niemand een dienst bewijst. Na een fase van experimenteren met talloze pilots is nu het moment aangebroken om scherpe keuzes te maken: welke initiatieven dragen écht bij aan duurzame winstgevendheid en toekomstbestendigheid?’

Is het een herkenbaar plaatje: teveel projecten én te weinig focus? ‘Durf dan te kiezen’, adviseert Mijnders. ‘Selecteer een strategische partner die je helpt een helder pad uit te stippelen naar een sterkere concurrentiepositie over vijf jaar. Houd daarbij altijd voor ogen dat je moet verbouwen met de winkel open — de primaire processen moeten onder alle omstandigheden blijven draaien.’

De Backer concludeert dat een effectieve aanpak áltijd begint met de juiste inzichten. ‘ICT Group begint bijvoorbeeld altijd met het maken van een soort foto: waar staat het bedrijf, hoe verdient het zijn geld? Op basis daarvan kunnen we dat masterplan maken voor welke automatiseringsprojecten daadwerkelijk waarde toevoegen én welke risico’s gemitigeerd moeten worden. Zo houd je het praktisch.’
 

Lees hier het artikel in MT Sprout

Smart Industry Summit op 25 juni

Voor wie de praktische toepassingen van Industrie 5.0 wil verkennen, biedt de Smart Industry Summit op 25 juni een uitgelezen kans. Het evenement, dat twee jaar geleden al in teken stond van Industrie 5.0, presenteert concrete demonstraties én toepassingen die direct relevant zijn voor moderne productieomgevingen. 

‘Bezoekers ontdekken de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van mens-machine samenwerking en wisselen ervaringen uit met vakgenoten die voor vergelijkbare uitdagingen staan’, ‘De Summit vormt daarmee een logisch verlengstuk van een industriële toekomst waarin technologie en menselijke expertise elkaar optimaal versterken.’

Reserveer uw plek 

Mis deze kans niet om uw kennis te vergroten en te netwerken met experts uit de industrie. Er zijn een gelimiteerd aantal plaatsen dus Schrijf u vandaag nog in via onderstaande link om op de hoogte te blijven van het volledige programma.

Aanmelden