ICT Group ontwerpt en bouwt procesautomatisering van nieuwe RWZI in Utrecht

Het oppervlaktewater in Nederland is ongekend schoon. Dat is mede te danken aan de waterschappen, die de waterkwaliteit voortdurend verbeteren. Zo ook Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden dat het rioolwater in Utrecht en omgeving reinigt en loost op het oppervlaktewater. Om de kwaliteit van het gereinigde water, effluent geheten, verder te verbeteren, laat het waterschap aan de noordkant van de stad Utrecht een hypermoderne zuiveringsinstallatie bouwen die vanaf begin 2019 de bestaande installatie vervangt. De installatie zuivert het afvalwater van ruim 430.000 inwoners-equivalenten en is daarmee één van de grootste RWZI’s van Nederland. De nieuwe installatie maakt gebruik van Nereda-technologie, een door Royal HaskoningDHV ontwikkelde en gepatenteerde techniek die het zuiveringsproces vereenvoudigt en verkort.

Procesautomatisering
Een consortium van Heijmans en GMB Civiel, ontwerpt en bouwt de RWZI en onderhoudt deze de komende 10 jaar. Het consortium selecteerde ICT Group voor het ontwerp en de bouw van de procesautomatisering van de installatie. Maarten Tiedemann, projectdirecteur van het consortium: ‘De combinatie van aanpak, ervaring van het beoogde team en de expertise over het automatiseren van afvalwaterzuiveringsinstallaties binnen de ICT Group gaven ons het vertrouwen.’

Systems Engineering
‘We werken intensief samen met Heijmans/GMB Civiel volgens de principes van systems engineering’, licht projectmanager Pasquale Rinaldi van ICT Group de samenwerking toe. ‘Sinds medio 2016 zijn we al betrokken bij het ontwerpproces. Daarin doorlopen we opeenvolgende fasen; van voorlopig ontwerp (VO) en definitief ontwerp (DO) naar uitvoeringsontwerp (UO). We verwachten in maart 2017 te starten met het uitvoerend ontwerp. Daarna volgt de realisatiefase waarin we de software bouwen, testen en opleveren.’

SCADA-systeem
De zuiveringsinstallatie bestaat uit twee productielijnen. De waterlijn verwerkt het ontvangen rioolwater, zeeft het grofvuil en zuivert het water met behulp van actief slib (slib met bacteriën). In de sliblijn wordt dit slib verwerkt door ontwatering en vervolgens afgevoerd. De bediening van beide lijnen gebeurt met een SCADA-systeem dat door ICT Group wordt ontworpen, gebouwd en getest. Dit systeem communiceert met door ICT Group geprogrammeerde PLC’s, die de installaties aansturen. Het SCADA-systeem heeft drie functies. Ten eerste maakt het systeem de processen voor operators zichtbaar en bedienbaar via een scherm. Daarnaast toont het meldingen en alarmen en geeft deze, indien gewenst, door aan een doormeldsysteem. Ten slotte levert het systeem gegevens van het zuiveringsproces op basis waarvan analyses gemaakt kunnen worden van onder andere het energieverbruik en effluentkwaliteit.

Flexibel software bouwen
Door de hoge tijdsdruk is de bouw van de SCADA- en PLC-software een uitdaging voor ICT Group. Rinaldi: ‘Om in 2019 te kunnen starten met zuiveren moeten er voldoende bacteriën zijn opgekweekt. De waterlijn, die ook de bacteriën opkweekt, moet hiertoe al een jaar eerder operationeel zijn. Dit betekent dat wij het bouwen van de software voor de waterlijn in ongeveer zes maanden moeten voltooien.’ ICT Group lost dit op met flexibele softwareontwikkeling. ‘Normaal gesproken programmeer je een PLC pas zodra de volledige specificaties van de elektronische apparaten waarmee hij communiceert, zoals de sensoren, kleppen en pompen, bekend zijn’, legt Rinaldi uit. ‘Alleen hebben we op dit moment nog niet alle gegevens. Zouden we daarop wachten, dan halen we de deadline niet. Daarom gaan we alvast bouwen met de gegevens die we al wél hebben en maken we de software af zodra alle gegevens compleet zijn.’

Stekker en stopcontact
Rinaldi vergelijkt deze ontwikkelmethode met een stekker en een stopcontact. ‘Eigenlijk bouwen wij een stekker voor een nog onbekend stopcontact. Je wilt natuurlijk niet dat achteraf blijkt dat de stekker niet past. Daarom beschrijven we eerst wat we gaan bouwen en gaan we pas echt bouwen na instemming van De Stichtse Kraan. Ook stemmen we ons werk goed af met andere aannemers. Leveranciers van de SCADA- en PLC-software helpen ons om de betrouwbaarheid en snelheid van de systemen te garanderen.’ Begin van dit jaar is gestart met de sloop van de slibvergistingtanks en het oude kantoorgebouw om ruimte te maken voor de nieuwe installatie. De start van de nieuwbouw zal in mei plaatsvinden. Vanaf begin 2019 neemt het waterschap de installatie in gebruik, waarna de oude installatie buiten gebruik wordt gesteld. Zo is de bedrijfscontinuïteit verzekerd. Heijmans en GMB zijn nog 10 jaar verantwoordelijk voor het onderhoud. ICT Group neemt naar alle waarschijnlijkheid het beheer en onderhoud van de software voor zijn rekening.